Tại sao phải luyện phát âm cho chuẩn?
Theo bạn, phát âm chuẩn có quan trọng hay không? Và liệu một giáo viên tiếng Anh có thật sự cần phải trang bị cho mình kỹ năng phát âm chuẩn chỉnh như người bản xứ hay không?
Câu trả lời chính xác là RẤT CẦN.
Tại sao lại như vậy? Đó là bởi vì mục tiêu quan trọng nhất của việc học ngoại ngữ là phải sử dụng được ngôn ngữ đó để giao tiếp, để truyền đạt suy nghĩ, ý tưởng của bạn tới người khác và ngược lại.
Có 4 phương thức giao tiếp cơ bản gồm: nghe (Listening), nói (Speaking), đọc (Reading), viết (Writing). Và để có thể giao tiếp được, bạn cần 3 thứ: Từ vựng (Vocabulary), Ngữ pháp (Grammar) và Phát âm (Pronunciation).
Tại Việt Nam, đặc biệt trong môi trường giáo dục công lập, phần lớn thời gian học sinh học ngoại ngữ tập trung vào việc học từ vựng và ngữ pháp để làm bài tập, bài kiểm tra. Chính vì lẽ đó, thực tế cho thấy, sau gần 10 năm học tiếng Anh, hầu hết học sinh (và thậm chí là cả giáo viên tiếng Anh) đều không thể sử dụng tiếng Anh để giao tiếp, nói chuyện ở mức độ cơ bản nhất.
Hãy thử tưởng tượng bạn gặp một người nước ngoài đang học tiếng Việt. Đương nhiên bạn sẽ cảm thấy vô cùng ấm lòng và tự hào khi họ có hứng thú với việc học ngôn ngữ mẹ đẻ của bạn, hay nỗ lực nói tiếng Việt bằng những câu, từ đơn giản như: “Xin chào”, hay “bánh mì”.
Tuy nhiên, nếu họ phát âm không đúng, bạn hầu như sẽ không thể hiểu ý họ muốn nói gì, nhất là khi tiếng Việt là một trong những ngôn ngữ cực kỳ khó học, với nhiều âm sắc, khiến việc phát âm đúng không phải là chuyện dễ dàng.
Dù bạn rất cảm kích, nhưng thứ nhất, bạn sẽ không có cảm giác những gì họ đang nói là quan trọng, và thứ hai, bạn sẽ có xu hướng chỉ cười cười khích lệ, im lặng hoặc chuyển qua nói tiếng Anh với họ (nếu bạn có thể giao tiếp bằng tiếng Anh để cuộc trò chuyện trở nên hiệu quả hơn).
Với người nước ngoài cũng thế, nếu bạn không phát âm đúng, họ sẽ không hiểu bạn nói gì, và họ cũng sẽ không muốn tiếp tục trò chuyện hay lắng nghe bạn. Nhưng điều đó thật bất công, vì bạn là một người thông minh và có thể nói về nhiều chủ đề khác nhau bằng tiếng Việt. Tuy nhiên, nếu bạn phát âm sai, họ sẽ không thể hiểu bạn, và sẽ không biết được bạn thông minh đến mức nào.
Thế nào là phát âm chuẩn?
Trước tiên bạn cần phân biệt 3 khái niệm sau.
Thứ nhất là giọng (accent)
Một người bạn đến từ Mỹ của mình từng bật cười khi nghe quảng cáo “Nói tiếng Anh giọng Mỹ (American accent)”, lý do là vì ở Mỹ có rất nhiều giọng (accent) khác nhau, tương tự như ở Việt Nam, chúng ta cùng nói tiếng Việt, nhưng có giọng miền Bắc, miền Trung, miền Nam, v.v.
Tôi cũng chia sẻ với bạn, có thể do tiếng Anh là một ngôn ngữ quốc tế, được nhiều người sử dụng, nên thông thường, người ta hay dùng từ giọng Mỹ, để phân biệt với giọng Anh, Úc, Singapore, Ấn, v.v.
Nhưng tóm lại, điều đó có nghĩa là gì, nghĩa là, bạn hoàn toàn có thể phát âm chuẩn và có accent Việt Nam.
Thứ hai là phát âm (pronunciation)
Nếu trong tiếng Việt, bạn phát âm khác thì từ bạn nói sẽ mang ý nghĩa khác, ví dụ như ba sẽ khác bà, ma sẽ khác má chẳng hạn. Trong tiếng Anh cũng như vậy, nếu nói /pɑːrk/, bạn đang nói đến công viên (park), nhưng nếu bạn nói /pɔːrk/, thì bạn đang đề cập đến thịt heo (port).
Khi nói đến phát âm, người ta hay đề cập đến Bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế (International Phonetic Alphabet or IPA). Đây là hệ thống ký hiệu ngữ âm (phiên âm) được các nhà ngôn ngữ học tạo ra để thể hiện các âm tiết trong mọi ngôn ngữ. Hệ thống này giúp mọi người dễ dàng học được cách phát âm chuẩn xác của một ngôn ngữ bất kỳ.
Trong tiếng Anh, cách một từ được viết không thể hiện cách phát âm của từ đó, muốn biết một từ được phát âm như thế nào, bạn phải nhìn vào phiên âm của từ đó.
Ví dụ, hai từ NO và KNOW được viết bằng những chữ cái khác nhau, nhưng, chúng lại có phiên âm giống nhau /noʊ/. Do đó, chúng được phát âm như nhau.
ECHO có làm một video chia sẻ cụ thể hơn về chủ đề này, bạn có thể tham khảo thêm sau đây.
Và thứ ba, ngữ điệu (intonation)
Thật khó để diễn đạt ngữ điệu trong một bài viết, nhưng mình sẽ thử! Ví dụ, nếu bạn vui, bất ngờ, khi bạn trúng vé số chẳng hạn, bạn có thể sẽ nói “Trời ơi! Thích quá” và khi bạn gặp một chuyện buồn, không may, bạn có thể sẽ nói “Trời ơi! Chán quá” và hai chữ “Trời ơi!” được nói trong hai trường hợp này chắc chắn sẽ có ngữ điệu khác nhau.
Và khi nói tiếng Anh với ngữ điệu, bạn có thể thông qua đó, diễn tả được cảm xúc của mình! Bạn sẽ có thể nói “Oh my God” với ngữ điệu khác nhau, để thể hiện bạn cảm thấy hào hứng hay thất vọng về một điều gì đó.
Làm thế nào để luyện phát âm cho chuẩn?
Khi bạn quan sát, hay dạy một em bé nói tiếng Việt, bạn sẽ cố gắng mở miệng thật to, kiên nhẫn sửa từng li từng tí cho bé, và lặp đi lặp lại một từ, một câu nhiều lần để bé nói cho đúng. Vậy, khi bạn học một ngôn ngữ nào đó, hãy cũng làm như vậy!
- Hãy kiểm tra phiên âm của từ mà bạn vừa học. Mình thường sử dụng từ điển Cambridge để tra nghĩa và phiên âm của các từ mới.
- Hãy cố gắng nghe thật nhiều, lặp đi lặp lại và bắt chước một cách giống nhất có thể, cách người bản xứ phát âm từ, cụm từ hay một câu nào đó.
- Hãy thử học thuộc lòng một đoạn văn, một đoạn hội thoại bất kỳ. Lý do cho việc này là khi bạn học thuộc thì dù bạn đang ở đâu, hay làm gì thì bạn vẫn có thể luyện tập được mà không cần sách vở gì cả.
Bạn có thể tham khảo thêm hai bài viết Phương pháp học giỏi tiếng Anh phần 1 và phần 2 để tìm hiểu về các phương pháp luyện tập khác nhau.
Bên cạnh đó, bạn còn có thể tham khảo một số website và ứng dụng hữu ích mà bạn có thể dùng để dạy và luyện phát âm.
Đầu tiên có thể kể đến là https://tophonetics.com/
Ở trang web này, bạn có thể viết 1 câu hay một đoạn văn bất kỳ. Chọn giọng (accent) bạn muốn luyện tập, bạn còn có thể chọn lựa giữa giọng đọc nam và nữ hay điều chỉnh tốc độ của người đọc. Bên cạnh đó, bạn còn có thể thấy được phiên âm của từng từ.
Trang thứ hai ECHO muốn giới thiệu đến các bạn là: https://www.youtube.com/
Ở trang web này, bạn có thể tiếp cận với số lượng video tiếng Anh khổng lồ. Bạn có thể mở phụ đề tiếng Anh, chỉnh tốc độ video nhanh, hoặc chậm hơn bình thường để có thể dễ dàng đọc theo. Ngoài ra, ở thời điểm hiện tại, bạn còn có thể sử dụng chức năng dịch tự động để có thể chuyển phụ đề sang tiếng Việt.
Thứ ba, hãy ghé thăm https://www.duolingo.com/
Những bài học tại đây sẽ được cá nhân hóa cho mỗi người học, theo mức độ từ dễ đến khó, với nhiều nội dung và hình ảnh minh họa sinh động, hấp dẫn. Và một điều vô cùng đặc biệt là hiện nay, đã có hơn 3500 trường đại học trên thế giới chấp nhận điểm Duolingo English Test, thay thế cho các chứng chỉ khác như IELTS hay TOEFL iBT.
Cuối cùng, bạn có thể tải xuống (download) cách phát âm của hầu hết mọi từ bằng cách copy và paste link sau vào một tab mới.
Ví dụ, nếu bạn muốn download cách phát âm của từ “echo”, hãy nhấn vào link dưới. Nếu muốn download từ khác, bạn chỉ cần thay thế từ đó ở vị trí chữ echo là được.
Nếu bạn muốn download cách phát âm kiểu Mỹ, bạn chỉ cần thay chữ gb thành us là được.
Ngoài ra, đối với các giáo viên hay các bạn học sinh, sinh viên muốn rèn luyện thêm cách phát âm, các bạn có thể tìm hiểu thêm về khóa học phát âm của ECHO tại đây
Chúc các bạn thành công!
Ghi chú: Bài viết do giáo viên tại ECHO biên soạn.
Vui lòng trích dẫn nguồn. Xin cám ơn!
